Waarom afkolven?

Afkolven van moedermelk

Afkolven is het met je hand of met een apparaat dat hiervoor is gemaakt, onttrekken van melk aan je borst.
In een ideale situatie heb je geen kolf nodig. De baby haalt uit jouw borst wat hij nodig heeft en dat is genoeg.
Toch gebeurt het dat een baby niet direct aan de borst kan drinken, bijvoorbeeld als hij veel te vroeg is geboren, of als hij ziek is of jij ziek bent. Je brengt dan je melkproductie op gang door te kolven.

De eerste dagen kan je melk heel effectief afkolven met je eigen handen. Colostrum is erg dik en stroperig, maar prima op te vangen op een lepeltje. Dit gaat echt beter dan met een elektrische kolf.
Sommige moeders worden hier zo handig in, dat zij ook grotere hoeveelheden prima kunnen afkolven met de hand.
Kom je een keer vast te zitten in een sneeuwstorm zonder elektriciteit, dan is kolven met de hand een prima alternatief!
Als het goed is, kan je kraamverzorgende je heel goed leren hoe je dit doet.

Moet je langer kolven dan kan het praktisch zijn om dit te doen met een elektrische kolf. Ook voor mensen die na drie maanden weer moeten gaan werken kan een kolf een uitkomst zijn. Het is echter niet nodig om voor je bevalt al een kolf aan te schaffen. In geval van nood is er over het algemeen makkelijk ergens een kolf te huren. Kijk eerst maar eens hoe dit werkt en aanvoelt voor je er zelf één aanschaft.

Principes van kolven

Hoe werkt kolven?

Moedermelk wordt geproduceerd op basis van vraag en aanbod. Om je borstvoeding op gang te brengen kolf je net zo vaak als je je baby zou voeden aan de borst, dus minimaal 8 keer per dag.
Je hoeft hiervoor niet een strikt tijdschema te hanteren, maar kijk gewoon wat voor jou haalbaar is.
Laat niet langer dan 4 uur tussen twee kolfbeurten zitten.
’s Nachts kolven is wel een tijdsinvestering, maar omdat ’s nachts het niveau van je melkmakend hormoon, prolactine, het hoogst is, heeft het zeker nut om ook ’s nachts te kolven!

Wanneer begin ik met kolven?

Als je baby niet aan de borst kan drinken, start je in ieder geval na 24 uur met kolven. Er kunnen redenen zijn om eerder te starten, vooral als je kunt verwachten dat je baby op korte termijn niet aan de borst kan drinken door ziekte of omdat hij te vroeg is geboren.

Starten!

Afkolven moet je leren. Je borsten moeten wennen aan de kolf. Gun jezelf daarom ook even de tijd en verwacht niet meteen grote hoeveelheden melk!
Er zijn verschillende schema’s voor het kolven. Kijk wat bij jou past, je kraamverzorgende kan met je mee denken
Kolf beide borsten 10 minuten óf:
Kolf 5 minuten je linkerborst en 5 minuten je rechterborst, • daarna weer 3 minuten de linkerborst en 3 minuten de rechterborst, • tot slot 2 minuten de linkerborst en 2 minuten de rechterborst.
Bij enkelzijdig afkolven, kan je met je vrije hand eventueel borstcompressie toepassen (zie http://www,borstvoeding.com/borstcompressie).
Deze combinatie geeft meer melkopbrengst.
Verwacht je lange tijd te moeten kolven dan kan het prettig zijn om dubbelzijdig te kolven. Een goede en krachtige kolf geeft het beste resultaat!
Als je productie op gang is:
Misschien werkt het schema dat je bij het op gang brengen gevolgd hebt prima, ga hier dan lekker mee door.
Zorg in ieder geval dat je zo lang kolft tot je borsten soepel zijn, en de melk niet meer in straaltjes uit je borst komt. Kolf hierna nog ongeveer twee minuten door.
Hoe leger de borsten, hoe vetter de melk, dus ook die laatste druppels zijn belangrijk.

Effectief kolven

Kolfinstructie

Was je handen.
Zet alles wat je nodig hebt binnen handbereik.
Zet de kolf in elkaar; draai de flesjes op de borstschilden.
Bevestig de slangetjes aan de kolf en de kolfset.
Als je enkelzijdig kolft, zorg dan dat het tweewegstukje aan één zijde is afgedopt.
Zorg dat je prettig en ontspannen zit.
Zet je telefoon uit.
Masseer je borsten voor het kolven, eindig met stimuleren van je tepel door te “frummelen” met duim en wijsvinger of door met je vlakke hand over je tepel te wrijven.
Zet het borststuk van de kolf zo, dat je tepel in het midden is. Zit de tepel niet goed dan loop je het risico op tepelkloven en pijn.
Let goed op de maatvoering: je tepelhof mag een klein stukje, zo’n 1,5 cm, mee bewegen in het borstsschild. Minder ruimte zorgt ervoor dat je tepel knel komt te zitten, meer ruimte, dus meer borstweefsel in het borststuk, kolft niet effectief. Er zijn verschillende maten borstschilden.
Zet het apparaat aan en begin te kolven.
Kies de hoogste stand die voor jou prettig is en die tevens effectief is.
Het is de bedoeling dat je het zuigen voelt zonder dat het pijnlijk is.
Bij ernstige stuwing kan het zijn dat het kolven niet lukt. Probeer dan eerst de reverse pressure softening techniek
Soms ben je toch wat gespannen en lukt het niet de melk te laten stromen.
Warmte, bijvoorbeeld een warme doek of een pittenzak kan helpen.
Ook een keer diep zuchten helpt te ontspannen.
Heb je stuwing, maar ondanks bovenstaande maatregelen komt er met kolven geen melk, overleg dan met je verloskundige of een Oxytocine neusspray kan helpen.

Hygiëne

Hygiënisch afkolven voorkomt groei van bacteriën in je melk.

Ga daarom hygiënisch te werk bij het kolven!
Was je handen voor het kolven.
Maak de hulpstukken van de kolf en de flesjes na elke kolfbeurt huishoudelijk schoon: eerst met koud water om aanslaan van de eiwitten te voorkomen, daarna met warm water en afwasmiddel.
Veel kraamverzorgenden koken de kolfonderdelen uit in de kraamweek. Echt nodig is het alleen als jij een schimmelinfectie hebt of je baby spruw heeft.
De hard plastic onderdelen mogen in de vaatwasser. Het apparaat zelf en de slangetjes worden niet gereinigd.
Zet de schoongemaakte kolfdelen omgekeerd te drogen op een schone theedoek, als ze droog zijn kun je ze het best in een doos in de koelkast bewaren.
Trek dagelijks een schone bh aan.
Vochtige zoogkompressen kunnen een bron van bacterie -, of schimmelgroei zijn, wissel deze na iedere voeding.
Je borsten wassen is niet nodig. Sterker nog: vaak wassen is zelfs schadelijk voor de natuurlijke balans. Je kliertjes van Montgomery scheiden een stof af die je tepels en tepelhof keurig verzorgt.
Bij een schimmelinfectie is het wel zinvol om na iedere voeding je borsten even met schoon kraanwater te reinigen van melkrestjes.
Baby’s houden het meest van de natuurlijke geur van hun moeder: een sterk geurende zeep of bodylotion kan een gevoelige baby verwarren.

Afgekolfde melk bewaren en opwarmen

Bewaren van afgekolfde melk

Moedermelk is een levend product en daarom goed houdbaar als het tenminste onder hygiënische omstandigheden is afgekolfd.

E.e.a. is wel afhankelijk van de leeftijd en de conditie van je baby. Een veel te vroeg geboren kind heeft veel minder weerstand. Voor zieke en premature kinderen en in het ziekenhuis gelden dus andere regels! Overleg altijd met je verpleegkundige in het ziekenhuis, je verloskundige, je kraamverzorgende of een lactatiekundige!

Over het algemeen geldt dat je voor een gezonde, op tijd geboren kind je melk als volgt kunt bewaren:

Colostrum op kamertemperatuur 12 tot 24 uur
Verse moedermelk op kamertemperatuur 4 uur
Ontdooide moedermelk op kamertemperatuur 1 uur
Vers gekolfde colostrum of moedermelk in het hart van de koelkast thuis 5-8 dagen
Ontdooide moedermelk in het hart van de koelkast thuis 24 uur
Vers afgekolfde moedermelk in de vriezer op -18 graden is minimaal een half jaar houdbaar.
Na ontdooien mag je de melk niet opnieuw invriezen.
Let op: Sluit de flesjes en zet ze meteen in het hart van de koelkast.
Laat vóór het invriezen de melk in de koelkast afkoelen.
Afgekoelde moedermelk moet binnen 24 uur na het kolven in de diepvries.
Kleine porties moedermelk, die op verschillende tijden van dezelfde dag zijn afgekolfd, kunnen na afkoeling bij elkaar worden gedaan en binnen 24 uur samen worden ingevroren.
Bevroren moedermelk liefst ontdooien in de koelkast.
Heb je ingevroren melk snel nodig, ontdooi de melk dan onder de stromende kraan met warm water. Nooit direct onder een hete kraan ontdooien. Antistoffen kunnen minder werkzaam worden bij temperaturen hoger dan 38 graden.

Opwarmen van moedermelk

Het is in principe niet nodig om de voeding te verwarmen. De meeste baby’s hebben geen problemen met melk op kamertemperatuur. Wil je de moedermelk wel verwarmen dan kan dat op de volgende manieren:

Verwarmen tot ongeveer 35°C onder stromend warm water heeft de voorkeur.
Au bain marie verwarmen tot 35 graden.
In een flessenwarmer tot 35 graden ( hoe langzamer hoe beter!). Denk eraan het water in de flessenwarmer te vervangen na ieder gebruik.
In de magnetron, laagste vermogen, steeds na 10 seconden zwenken en temperatuur controleren. Lauw is warm genoeg.
De laatste drie methoden hebben het grootste risico op oververhitting en dus verlies van kostbare antistoffen.
Is de voeding te warm geworden, dan is deze nog wel bruikbaar, alleen mis je een aantal bijzondere eigenschappen. Eenmalig kan dat geen kwaad.

Kolven op het werk

Moedermelk geven als je weer gaat werken

Als je weer aan het werk gaat na je bevallingsverlof hoef je niet te stoppen met voeden aan de borst.

In Nederland heeft een voedende moeder het recht om 25% van haar werktijd, betaald, te gebruiken om te kolven of haar baby te voeden totdat de baby 9 maanden oud is.

Tot 6 maanden na de geboorte hoef je ook geen overwerk of nachtdiensten te draaien. Een en ander moet wel in goed overleg met de werkgever gebeuren. Hoe eerder je dit overlegt met je werkgever, hoe meer tijd er is om zaken goed te regelen.

Je werkgever moet er voor zorgen dat je een ruimte hebt waar je kunt kolven: deze ruimte moet af te sluiten zijn zodat je in alle rust kunt kolven en er moet een koelkast aanwezig zijn om je afgekolfde melk in te bewaren. Een bezemkast of een toiletruimte is geen geschikte ruimte om te kolven! Ook hier geldt: hoe eerder je je werkgever van je plannen op de hoogte brengt, hoe meer voorbereidingstijd deze heeft!